Wereldwijde crash nadert: Koreaanse mega containerrederij Hanjin failliet – Deutsche Bank kan klanten hun fysieke goud niet leveren – Politieke chaos in Spanje – China worstelt met teruglopende groei – Braziliaanse economie compleet ingestort
Duitse leveranciers kunnen de vraag naar kluizen amper aan. De meeste Duitsers weten nog goed hoe het eraan toeging onder de Nazi’s en de Oost Duitse Stasi, en beginnen daarom het vertrouwen in de banken en de overheid te verliezen.
Gisteren ging er een nieuwe schok door de wereldeconomie, toen het Zuid Koreaanse Hanjin Shipping, de 7e containerrederij ter wereld en de grootste van het land, uitstel van betaling aanvroeg, waarop diens mega containerschepen in Chinese, Amerikaanse en Spaanse havens de toegang werd geweigerd. Analisten vermoeden dat het bankroet van Hanjin de Zuid Koreaanse export naar onder andere Europa mogelijk maandenlang zal verstoren. Ook in economische kampioenen China en Duitsland zijn rode waarschuwingssignalen te zien van de naderende, lang gevreesde grote crash.
De economie van Zuid Korea, thuisbasis van grote bekende multinationals zoals LG, Samsung en Hyundai, is voor maar liefst 53% afhankelijk van de export. Hanjin Shipping heeft zo’n 150 container- en bulkschepen, en transporteert jaarlijks zo’n 100 miljoen ton vracht. Gisteren besloten de Koreaanse banken echter hun kredieten aan Hanjin stop te zetten, omdat het bedrijf onvoldoende zou doen om de enorme schuld van $ 5 miljard aan te pakken.
In tegenstelling tot de VS en Europa kiest de Zuid Koreaanse regering niet voor een ‘too big to fail bailout’ met miljarden belastinggeld. Bedrijven, hoe groot ze ook zijn, moeten zichzelf weer gezond maken, is het standpunt. Gezonde onderdelen en enkele vrachtroutes van Hanjin worden mogelijk overgenomen door Hyundai Merchant Marine, de op één na grootste zeetransporteur van het land, dat overigens zelf ook probeert zijn veel te hoge schuldenlast af te bouwen.
Bevoorradingslijnen langdurig verstoord
De havens in Shanghai (China), Valencia (Spanje) en Savannah (VS) hebben Hanjin schepen de toegang geweigerd, omdat ze bang zijn dat het bedrijf het havengeld niet kan betalen. In de haven van Singapore werd de Hanjin Rome in beslag genomen door een schuldeiser. Voor de kust van Californië liggen tenminste drie grote containerschepen van Hanjin werkeloos te wachten op wat er nu gaat gebeuren (3).
De afgelopen jaren is het container- en vrachtvervoer per schip fors teruggelopen, waardoor de vrachtprijzen zijn ingestort, en tal van transporteurs in de problemen zijn gekomen. Het transport van een 40 voet container van Shanghai naar de westkust van de VS kostte in 2010 nog $ 2000,-, nu nog maar $ 596,-.
De levering van goederen aan boord van Hanjin schepen ligt weken- en mogelijk zelfs maandenlang stil. Omdat het bedrijf zo groot is, dreigt een kettingreactie die de bevoorradingslijnen met Europa en Amerika ernstig kan verstoren, met mogelijk grote gevolgen voor onze toch al broze economieën. (1)
Politieke chaos in Spanje
Ook politiek lopen overal de spanningen verder op. In Spanje dreigen de derde (!) parlementsverkiezingen binnen één jaar, nu interim premier Mariano Rajoy gisterenavond een vertrouwensstemming over een nieuwe regering verloor. Vrijdag is een nieuwe stemming waarbij geen 2/3, maar slechts een gewone meerderheid nodig is, maar zelfs dat is niet zeker. (6) De partijen zijn het onderling zeer oneens over de benodigde economische en financiële hervormingen die Spanje moet doorvoeren om weer gezond te worden.
Deutsche Bank kan klanten hun fysieke goud niet leveren
Ook uit Duitsland komen steeds meer signalen van een op handen zijnde nieuwe grote crisis. Vorige week werd bekend dat de Duitse export ‘onverwacht’ grote klappen heeft gekregen. Nu blijkt dat één van de belangrijkste Europese systeembanken, Deutsche Bank, niet in staat is om zijn klanten fysiek goud te leveren, ook al bezitten ze dit op papier. (2)
Afgelopen jaren waren er al hardnekkige geruchten dat de goudreserves van de Amerikaanse Federal Reserve bijna volledig zijn uitgeput, maar dat dit voor de buitenwereld zorgvuldig verborgen wordt gehouden, omdat het vertrouwen in de Amerikaanse dollar anders wel eens de genadeklap zou kunnen krijgen. Geldt dat, gezien de berichten uit Duitsland, mogelijk ook voor de landen van de eurozone?
Duitsers bergen geld op in kluisjes
De Duitse bondskanselier Angela Merkel heeft de bevolking alvast openlijk gewaarschuwd voor het lage-rentebeleid van de Europese Centrale Bank (ECB). Als dit zonder de noodzakelijke hervormingen in de lidstaten wordt voortgezet, dan dreigen spaarders en pensioenfondsen daar de dupe van te worden. De ECB blijft maandelijks voor miljarden aan Europese staatsschulden, bedrijfsobligaties, leningen en hypotheken opkopen, wat de bank tot minimaal eind maart 2017 wil volhouden. Dan zal het opkoopprogramma een duizelingwekkende € 1,74 biljoen bedragen. (7)
Steeds meer Duitsers kiezen daarom eieren voor hun geld, aangezien hun (spaar)geld op de bank door het nul- en negatieve rentebeleid niet meer, maar steeds minder waard wordt. De vraag naar kluisjes is het afgelopen halfjaar dan ook met 25% gestegen.
De Duitsers beginnen overduidelijk het vertrouwen in het Europese bankensysteem kwijt te raken, wat het begin van een stapsgewijze en ‘stille’ bankrun in gang lijkt te zetten. Een ondernemer uit München verwoordde de groeiende angst als volgt: ‘Op het moment dat de banken rente over mijn eigen vermogen gaan berekenen, neem ik mijn 50.000 euro op, en verstop die onder mijn kussen, of ik koop een kluisje.’
In Japan is te zien dat een negatief rentebeleid averechtse effecten sorteert. Juist omdat bank- en spaarrekeningen minder waard worden, beginnen mensen contant geld op te potten, en geven nog minder uit dan voorheen, wat de economische neergang alleen maar versnelt. (8)
Duitsers betalen nog altijd massaal met contant geld
Bij de Duitsers zitten de verschrikkingen van de Nazi’s en Oost Duitse Stasi nog diep in het collectieve volksgeheugen, reden waarom verreweg de meeste Duitsers (80%) nog steeds het liefst met contant geld betalen, en niet met de pin. Immers: digitaal afrekenen betekent controle door en uitlevering aan een overheid, die vervolgens naar believen kan doen wat het wil zodra er een grote crisis uitbreekt. En doorgaans gaat dat uitsluitend ten koste van de gewone man, zijn geld en zijn bezittingen.
Ook China worstelt met economie
Ondertussen worstelt ook China met een teruglopende economische groei, die in 25 jaar niet zo laag is geweest. Xu Shaoshi, hoofd van de Nationale Ontwikkelings- en Hervormings Commissie (NDRC), zei dat ‘de fundamenten voor een stabiele economische ontwikkeling op dit moment niet stevig genoeg zijn. De neergaande trend blijft groot, en de moeilijkheden zijn niet te onderschatten. Het wordt erg lastig de gestelde doelen voor investeringen en handel te bereiken.’ Hetzelfde geldt voor de werkgelegenheid, consumentenbestedingen en de landbouw. (4)
Braziliaanse economie compleet ingestort
Terwijl de media het vooral hebben over de afzetting van president Rouseff door de Senaat, gaat op de achtergrond de instorting van de Braziliaanse economie in versneld tempo verder. Het aantal werklozen is sinds vorig jaar gestegen van 8,6 miljoen naar 11,8 miljoen, oftewel 11,6% van de beroepsbevolking. Twee jaar geleden bedroeg dat percentage nog maar 6,9%.
Degenen die nog wel werken, zagen hun inkomen in één jaar tijd met gemiddeld 3,0% slinken. Consumenten kochten in die periode 5% minder goederen, en het reële BNP daalde in het eerste kwartaal van dit jaar met -5,4%, en in het tweede met -3,8%. De binnenlandse vraag van de private sector daalde de afgelopen 2 jaar zelfs met 12,4%. Inmiddels is de economie teruggekeerd naar het niveau van 2010.
Het fiscale tekort van de publieke sector bedraagt een torenhoge 9,6% van het BNP, en de staatsschuld steeg sinds eind 2015 van 66,5% naar 69,5% van het BNP. Onafhankelijke analisten spreken dan ook van een echte economische ‘depressie’ in het Zuid Amerikaanse land. (5)
Conclusie
Alle bovenstaande ontwikkelingen bij elkaar opgeteld schetsen een duidelijk beeld van een aanstormende wereldwijde crisis die zijn weerga niet kent. Die kan nog best een paar jaar op zich laten wachten, maar net zo goed al volgende week losbarsten. Begin er in uw achterhoofd dus voorzichtig rekening mee te houden dat het relatief gemakkelijke leven zoals we dat nu kennen binnen enkele jaren wel eens voor langere tijd, en met een beetje pech zelfs permanent, voorbij kan zijn.
David D. Letterman
(1) Zero Hedge
(2) Zero Hedge
(3) Zero Hedge
(4) Zero Hedge
(5) Zero Hedge
(6) Deutsche Wirtschafts Nachrichten
(7) Deutsche Wirtschafts Nachrichten
(8) Zero Hedge